​Á breddanum

Í nýggjasta Bókabrell viðmæla bókavørðirnir í Bókasavninum við Løkin níggju ymiskar bøkur og filmar, ið kunnu lánast ella stroymast umvegis føroysku bókasøvnini. Fá íblástur til inniligar, stuttligar og læruríkar upplivingar til eygu og oyru.

- Vinmenninir og eg hava ein bókaklubba, so eg fari at lesa 1984 eftir George Orwell, sum er á skránni í bókaklubbanum. Í fjør lósu vit Animal Farm eftir Orwell, og hana dámdi mær væl – hon var áhugaverd, stuttlig og syrgilig at lesa – snúði seg um djór á einum bóndagarði, sum gera uppreistur móti menniskjum, men enda við at líkjast teimum til síðst.

Ljóðbók við í summarfrí? Her fært tú trý góð hugskot frá Býarbókasavninum. Síðsta ár gjørdust fyrstu føroysku ljóðbøkurnar tøkar á ljóðbókasavninum eReolen, og tað hevur havt við sær, at føroysku ljóðbøkurnar nú eru millum mest læntu ljóðbøkurnar hjá Býarbókasavninum.

- Bókin eg havi valt, snýr seg um, hvussu mann kann royna at motivera seg sjálvan, menna seg og fylgja sínum málum. Hvussu mann kann arbeiða við ymiskum mentalum fokuspunktum. Og tí haldi eg, at bókin hóskar seg avbera væl til tað, eg geri til dagligt

- Sum barn elskaði eg at ferðast suður til Sumbiar til ommu mína at lesa. Eg sat í stólinum við vindeygað í køkini og las í dagavís, og omman syrgdi fyri, at eg fekk at eta og drekka. Tað var har, eg las meg burtur í annan heim, og tað er og verður mítt absolutt besta lesistað.

- Fagurbókmentir lesi eg sjáldan, men eg kann siga, at lesihugurin tók dik á seg, tá ið eg sum 20-21 ára gamal tilvildarliga blaðaði í fyrstu bókini um Harry Potter.

Óansæð hvørji lesimál, tú hevur fyri summarið, vilja vit vera við til at gera lesingina stuttliga. Við lesibingoplátuni fært tú íblástur til 16 góðar lesiløtur, og tú ert samstundis við í lutakastinum um trý gávukort frá føroysku bókahandlunum.

Tað er eisini ein serlig kensla; at taka eina bók fram, sum er merkt av at vera brúkt eitt serligt stað; rukkutar síður ella ein kaffiblettur, sum minna meg á, hvar eg sat, tá ið bókin varð lisin. So kemur kenslan frá upplivingini av at lesa ávísu bókina eisini aftur.

Tað er týðiligt fyri dómsnevndina, at nógv orka er løgd í ársins lesiátøk, sum skúlar og stovnar hava arbeitt við kring landið, men tá avtornaði vóru tað tvey átøk, sum áttu munin.

Bókaklubbin er eitt gott dømi um, hvussu lesiátak og rithøvundavitjan kunnu sameinast. Bókaklubbin á Argjahamri er fyri næmingin og ein vaksnan í familjuni.

Bókabyrjan hevur tvey høvuðsendamál: Málmenning og norðurlendskar søgur. Umframt at vit vita, at lesing fyri barninum styrkir málmenningina, hava vit sett okkum fyri, at børn í øllum trimum norðurlondunum skulu lesa søgur úr hinum norðurlondunum.

Tað eru Føroysku bókasøvnini, sum skipa fyri Lesaravirðislønini, sum er á 30.000 kr. Lesaravirðislønin varð latin á fyrsta sinni í 2024, tá Høgni Mohr vann fyri Saga JAM.

Eitt lesiátak kann vera so mangt: lesiringar, at gera leik við íblástri úr bók, eitt poddvarp um bøkur - tað er bert hugflogið, ið setur mørkini. Kappingin verður skipað fyri dagstovnar, fólkaskúla og miðnám.

Ein brævbjálvi er fyri summi eitt fremmandaorð, og tað eru langt frá øll, sum kenna sína fulla bústað við t.d. postnumrinum. Alt hetta er partur av at skriva eitt jólakort, sum skal sendast við postinum, og tí hevur átakið havt eitt læringsendamál, sum tað annars ikki verður arbeitt við í gerandisdegnum.

Eitt stórt átak fyri øll børn í fólkaskúlaaldri er kunngjørt í dag. Átakið skal birta uppundir gleðina at skriva jólakort.

Allir næmingar í landinum kunnu luttaka í hesum átakinum. Tilsamans eru 7.603 næmingar í fólkaskúlaaldri, og um teir allir skriva tvey jólakort í part, verða heili 15.206 jólaheilsanir bornar út.

Setið tykkum væl til rættis, tendrið kertuljósið og lesið saman ella upp fyri hvørjum øðrum. Vit eggja øllum skúlum, stovnum, arbeiðsplássum og einstaklingum at seta eina løtu av í komandi viku at lesa saman.

“Og ikki minst lesarin. Tað kann vera ørkymlandi at liva í eini tíð, har fleiri granskingar vísa á, at lesivanar vikna. Tá fólk tíma verri og verri at lesa. Ynskja vit, at fleiri fólk skriva, mugu vit tryggja okkum, at fólk lesa. Og at umhvørvi er til at skriva. Og ynskja vit, at fleiri skulu lesa, mugu vit skapa karmarnar”.

Í heyst verður aftur møguleiki hjá skúlum at fáa rithøvundar á vitjan. Føroyar lesa samstarvar við Rithøvundafelagið um átakið.

Í heyst verður møguleiki at vera við í bókaklubba á Argjahamri. Tá bjóðar skúlin næmingum og vaksnum at lesa saman í bókaklubba.