​Á breddanum

- Sum barn elskaði eg at ferðast suður til Sumbiar til ommu mína at lesa. Eg sat í stólinum við vindeygað í køkini og las í dagavís, og omman syrgdi fyri, at eg fekk at eta og drekka. Tað var har, eg las meg burtur í annan heim, og tað er og verður mítt absolutt besta lesistað.

- Fagurbókmentir lesi eg sjáldan, men eg kann siga, at lesihugurin tók dik á seg, tá ið eg sum 20-21 ára gamal tilvildarliga blaðaði í fyrstu bókini um Harry Potter.

Óansæð hvørji lesimál, tú hevur fyri summarið, vilja vit vera við til at gera lesingina stuttliga. Við lesibingoplátuni fært tú íblástur til 16 góðar lesiløtur, og tú ert samstundis við í lutakastinum um trý gávukort frá føroysku bókahandlunum.

Tað er eisini ein serlig kensla; at taka eina bók fram, sum er merkt av at vera brúkt eitt serligt stað; rukkutar síður ella ein kaffiblettur, sum minna meg á, hvar eg sat, tá ið bókin varð lisin. So kemur kenslan frá upplivingini av at lesa ávísu bókina eisini aftur.

Tað er týðiligt fyri dómsnevndina, at nógv orka er løgd í ársins lesiátøk, sum skúlar og stovnar hava arbeitt við kring landið, men tá avtornaði vóru tað tvey átøk, sum áttu munin.

Bókaklubbin er eitt gott dømi um, hvussu lesiátak og rithøvundavitjan kunnu sameinast. Bókaklubbin á Argjahamri er fyri næmingin og ein vaksnan í familjuni.

Bókabyrjan hevur tvey høvuðsendamál: Málmenning og norðurlendskar søgur. Umframt at vit vita, at lesing fyri barninum styrkir málmenningina, hava vit sett okkum fyri, at børn í øllum trimum norðurlondunum skulu lesa søgur úr hinum norðurlondunum.

Tað eru Føroysku bókasøvnini, sum skipa fyri Lesaravirðislønini, sum er á 30.000 kr. Lesaravirðislønin varð latin á fyrsta sinni í 2024, tá Høgni Mohr vann fyri Saga JAM.

Eitt lesiátak kann vera so mangt: lesiringar, at gera leik við íblástri úr bók, eitt poddvarp um bøkur - tað er bert hugflogið, ið setur mørkini. Kappingin verður skipað fyri dagstovnar, fólkaskúla og miðnám.

Ein brævbjálvi er fyri summi eitt fremmandaorð, og tað eru langt frá øll, sum kenna sína fulla bústað við t.d. postnumrinum. Alt hetta er partur av at skriva eitt jólakort, sum skal sendast við postinum, og tí hevur átakið havt eitt læringsendamál, sum tað annars ikki verður arbeitt við í gerandisdegnum.

Eitt stórt átak fyri øll børn í fólkaskúlaaldri er kunngjørt í dag. Átakið skal birta uppundir gleðina at skriva jólakort.

Allir næmingar í landinum kunnu luttaka í hesum átakinum. Tilsamans eru 7.603 næmingar í fólkaskúlaaldri, og um teir allir skriva tvey jólakort í part, verða heili 15.206 jólaheilsanir bornar út.

Setið tykkum væl til rættis, tendrið kertuljósið og lesið saman ella upp fyri hvørjum øðrum. Vit eggja øllum skúlum, stovnum, arbeiðsplássum og einstaklingum at seta eina løtu av í komandi viku at lesa saman.

“Og ikki minst lesarin. Tað kann vera ørkymlandi at liva í eini tíð, har fleiri granskingar vísa á, at lesivanar vikna. Tá fólk tíma verri og verri at lesa. Ynskja vit, at fleiri fólk skriva, mugu vit tryggja okkum, at fólk lesa. Og at umhvørvi er til at skriva. Og ynskja vit, at fleiri skulu lesa, mugu vit skapa karmarnar”.

Í heyst verður aftur møguleiki hjá skúlum at fáa rithøvundar á vitjan. Føroyar lesa samstarvar við Rithøvundafelagið um átakið.

Í heyst verður møguleiki at vera við í bókaklubba á Argjahamri. Tá bjóðar skúlin næmingum og vaksnum at lesa saman í bókaklubba.

Og vit fingu veruliga nógv ymisk átøk sendandi við øllum frá bókaormum til skipaðan upplestur fyri øðrum børnum og næmingum, jólakalendarar, stafettir, foreldratiltøk, sjónleikir - nóg mikið til at staðfesta, at føroysk børn og ung eru í góðum hondum við so dugnaligum lærarum og námsfrøðingum at leggja teimum lag á við lesingini í gerandisdegnum.

- Tað vekir lesihugin, tá ið tað verður lisið fyri barninum á einum ungum aldri. Ikki minst styrkir tað um lesiførleikan, sum barnið kann hava gagn av seinni í lívinum.

Hesa vikuna setur VIT fokus á lesing. Í hesum sambandi hava vertirnir m.a. verið á vitjan á skúlum, ið hava havt rithøvundar á vitjan. Hvønn morgun hesa vikuna fara vit at hoyra samrøður við næmingar og læararar um at lesa. 

Í bókmentunum finna vit hópin av søgum um gentur og kvinnur, ið so ella so eru fyrimyndir fyri onnur. Tær hava kanska fingið harðar lagnur, og hava verið fyri ógvisligum óættvísi. Tær hava ikki havt somu rættindi, sum brøður sínir, ella tær hava verið tvungnar at giftst við onkrum, tær ikki hava valt.