​Á breddanum

Familjur koma í øllum støddum og skapum, og tað er ikki altíð ein dansur á rósum, tá pláss skal gerast fyri nýggjum familjulimum – hvørki teimum, sum koma úr búkinum á mammuni ella teimum, sum fylgja við nýggja sjeikinum hjá mammu. Vit hava funnið 5 fittar, vakrar og stuttligar bøkur um at gerast systkin.

"Einaferð var tað …". Soleiðis byrja mong av teimum ótrúligu ævintýrunum, sum vit øll kenna og dáma. Søgusøvn við 5, 10, 15 søgum ella fleiri savnað í eini bók spara tær bæði pengar og pláss á bókahillini. Og so innihalda tey ofta bert tær allarbestu, klassisku søgurnar, sum fleiri ættarlið hava lisið, hoyrt og elskað.

Hvussu gjørdist ein ísklumpur ein uppfinning? Hvat gjørdi Stephen Hawking fyri at prógva, at tað ikki bar til at ferðast í tíð? Hvør uppfann bilin, ljósperuna ella kovboybuksurnar, sum tú ert í? Einki, sum er rundan um teg, kemur úr ongum.

- Samfelagið í bókini finst ikki longur, men kærleikssøgan rørir tey. Bókin viðgerð evni, sum allar tíðir eru viðkomandi fyri ung so sum ungdómslív, vinalag, uppreistur móti foreldrunum o.a.

„Eg fái ikki lært nakran nakað. Men eg kann fáa teg at hugsa.” Við hesum orðum minnir Sokrates okkum á týdningin av at undrast og vera forvitin um lívið og deyðan og alt, sum er ímillum.

Bókasøvnini eru á tremur við lesivinningum og -gávum til børn og ung hetta summarið. Í Havn og Runavík er talan um eina lesikapping, og í Klaksvík eru bókapakkar klárir at heinta. Summarið byrjar á bókasavninum!

Tey siga tað í bókahandlum, bókasøvnum, skúlanum og við hús: Børn elska vakrar, stuttligar og serstakar faktabøkur um djór! Og tá ið vit vaksnu seta okkum við børnunum at lesa um alt tað ótrúliga, stuttliga og løgna, sum fer fram í dýraheiminum, skilja vit tey væl.

Hóast nógv arbeiði verður gjørt, er fitt av arbeiði eftir at gera, serliga á dagstovnaøkinum og innan skúlaverkið. Ynskiligt hevði til dømis verið við einum lesipolitikki, fleiri rithøvundavitjanum og eini lesivegleiðingarskipan.

Okkara uppgáva er at vera saman við mammuni um børnini. Og her kann bókin vera ein stór hjálp til at skapa samband við børnini. Og so er tað at lesa eisini týdningarmikið fyri at venja orð og at seta orð á myndir.

Ein av okkara virknastu høvundum rundar tey sjeyti í dag. Jóanes Nielsen er kendur sum tann samfelagsrevsandi røddin og sum tann, ið kennir verkafólkið best, og fyri sítt ónærisliga og erliga mál. Føðingardagur verður hildin fyri skaldinum á almennum tiltaki í Løkshøll í kvøld.

Kom og royn tína vitan um móðurmálið! Fríggjadagin klokkan 12 fara vit at spæla Kahoot um, hvør veit mest um móðurmálið.

Tað er ein serlig løta at vitja pensjonistaskeiðið á Føroya fólkaháskúla og fáa vitandi fólk í tal. Hesaferð gjørdu vit eitt prát við týðaran, Marnu Jacobsen, um týdningin av at lesa og at hava atgongd til skaldskap á móðurmálinum. 

Móðurmálsdagurin: Leygardagin 25. mars er Móðurmálsdagur. Í tí sambandi eru vit farin í samstarv við bókasøvn kring landið. Øll, sum lána bøkur hesa vikuna, fáa eina av okkara nýggju taskum við.

- Vit mugu siga, at hetta hevur sett gongd á. Vit hava afturvendandi lesitiltøk, men vit hava ongantíð upplivað ein áhuga sum hesaferð. Næmingarnir eru sera ágrýtnir og stilla seg út í kavan í fríkorterinum at lesa.

Eg haldi tað vera umráðandi at pápar lesa við børnunum heima. Tað eru nógvir dreingir, ið síggja upp til pápa sín, og tey flestu børnini elska søgur. Tí haldi eg, at tað hevði verið gott hjá pápum at lisið fyri børnunum.

Myndir og orð í samspæli er gott grundarlag fyri øðrvísi floksprátum, kreativum bólkauppgávum ella til øðrvísi vinklar til ymsu lærugreinarnar í skúlanum. Eisini fyri tey minstu eru myndabøkurnar góðar at hava við hondina.

Fyrst og fremst er tað hetta við at lata ein heim upp fyri barninum. Ein ævintýrheim. Tey fáa nakrar upplivingar, sum eru teirra egnu og sum vit samstundis hava saman, tey læra empati og at seta seg inn í støður hjá øðrum, og tað er gott fyri málsligu menningina. Listin við fyrimunum er langur.

2022 var eitt spennandi lesiár, har vit m.a. settu luppin á ungdómsbókmentir, tóku eitt tak fyri at seta ferð á lesingina í fólkaskúlanum og gjørdust partur av spennandi samstarvi um myndabøkur. Vit hava hugt aftur á eitt hendingaríkt lesiár.

Fá tær til vana at lesa onkra løtu á degnum, sum passar tær væl. Nógvum dámar at lesa áðrenn songartíð, men tað kann eisini vera ein fyrimunur at byrja dagin við at lesa. At lesa 10 minuttir saman við dagsins fyrsta kaffimunni kann vera júst tann andaktin, sum tær tørvar fyri at fáa eina góða byrjan uppá dagin.

Tað kennist næstan, sum er tað ikki eitt hugskot, sum er komið nakrastaðni frá, tí tey hava altíð verið har – huldufólkini. Tey manglaðu bara onkran, sum kundi siga teirra søgu, og tað bleiv so eg, sum slapp at siga frá júst hesum partinum, tí søgan er jú nógv eldri og fevnir um nógv meira enn júst søguna um Tóru og hini ungu fólkini í skúlanum.